De uitspraak opium voor het volk werd voor het eerst gebruikt door Vladimir Lenin. De betekenis is anders dan de eerdere uitspraak van Karl Marx, die aangaf dat het religie het opium van het volk is.
Het verschil zit hem in het feit dat Karl Marx beweert dat religie is gecreëerd door de onderklasse (arbeidersklasse) als middel om zichzelf in een roes te helpen terwijl Lenin beweert dat religie ook door de bovenklasse wordt gebruikt om de arbeiders in het gareel te houden.
Het Leninisme verschilt dan ook van de Marxistische leer.