Volkabs / Woorden met tag ‘grammatica’

Wanneer twee samenstellingen een gemeenschappelijk deel hebben, mag je dat gemeenschappelijke deel één keer noemen en het andere woord afkorten met een koppelteken. Dit koppelteken fungeert als een weglatingsteken.

Bijvoorbeeld:

• lesmateriaal en -methode (in plaats van lesmateriaal en lesmethode)
• winter- en zomerkleding (in plaats van winterkleding en zomerkleding)

Het gebruik van het koppelteken is hierbij niet alleen correct, maar ook noodzakelijk om verwarring te voorkomen. Zonder het streepje zou de betekenis kunnen veranderen of onduidelijk worden. Zo zou winter en zomerkleding kunnen suggereren dat winter losstaat van kleding, wat niet de bedoeling is.

Dus, gebruik het koppelteken wanneer je een deel van een samengesteld woord weglaat om herhaling te vermijden.

Het weglatingsstreepje is een streep (-) waarmee wordt aangegeven dat een bepaald woord is weggelaten.

Voorbeeld:
Thuis- en kantoorwerk. Hier is het woord ‘werk’ achter ’thuis’ weggelaten zodat het fijner is om te lezen.

Een aandachtsstreep is een streep om iemands aandacht te trekken. Dit is het geval in typografie.

Het wordt gebruikt als leesteken om een tussenzin af te scheiden.

Tangconstructie is de benaming voor de zinsconstructie waarbij de delen van een zin die bij elkaar horen, (te) ver van elkaar staan. Voorbeeld van een tangconstructie:

Terwijl wij in paniek naar de dokter gingen, werd er een door een onbekende en gestoorde man belaagde jongen binnengebracht, die natuurlijk voor ging.

De dikgedrukte woorden een en man horen bij elkaar, maar ze worden door de bijzin daartussen gescheiden. Zij houden die woordgroep in een “tang”, vandaar ’tangconstructie’.

Bij een fricatief hoor je de wrijving in de lucht als je het uitspreekt. Denk aan het woordje geel waarbij je de letter g zodanig uitspreekt alsof het lijkt dat je gaat kotsen. Deze wrijving wordt fricatief genoemd.

Occlusief is een synoniem van een plosief.

Een plosief is de benaming voor een klank waarbij de klant wordt geproduceerd door de luchtstroom helemaal af te sluiten en door de lucht vervolgens in één keer te laten ontsnappen. De letter p bij het woord “pak” of de “t” bij “tak” zijn daar voorbeelden van.

Een plosief wordt ook wel eens een occlusief genoemd.

De alveolaire approximant is een type approximant uit het fonetisch alfabet waarbij de Engelse vorm van de letter R uitspreken, als uitgangspunt genomen kan worden.

De retroflexe approximant is een type approximant waarbij de medeklinker wordt aangeduid met ɻ. Het is een letter die wij niet kennen in het Nederlands.

Eerst de moeilijke uitleg van approximant: een approximant is een medeklinker die kan worden gezien als liggend tussen een klinker en een “typisch” medeklinker.

Maar in feite is een approximant niets anders dan een medeklinker met een aparte klank welke wij niet kennen in het Nederlands. De rest is overbodige informatie voor de slimmeriken onder ons.

Diftong staat voor een klinker waarvan de kwaliteit gedurende de articulatie verandert. Voorbeelden waarbij sprake is van een diftong zijn au en ou. Dit zijn fonematische diftongen.

Reduplicatie is een term uit de taalkunde waarbij de stam van een woord wordt herhaald. Mooi voorbeeld is “zingen”.

Bij reduplicatie zie je:Zingen –> zingend waarbij dus de stam “zingen” wordt herhaald waardoor er een andere betekenis voortvloeit.