Het Nipah-virus (NiV) is een zoönosevirus, oftewel: een virus welke van dieren op de mens wordt overgedragen. Het Nipah-virus kan ook worden overgedragen via besmet voedsel, of rechtstreeks tussen mensen.
De ziekteverwekker die NiV veroorzaakt is een RNA-virus van de familie Paramyxoviridae, die nauw verwant is aan het Hendra-virus (HeV), dat in 1994 in Australië werd geïsoleerd.
De fruitvleermuis, die ook wel bekend staat als de “vliegende vos”, zijn vaak de dragers van NiV. Zij kunnen de ziekte ook overbrengen op andere dieren, zoals varkens, honden, katten, geiten, paarden en schapen.
Mensen kunnen besmet raken met het Nipah-virus als zij in nauw contact komen met het besmette dier of zijn lichaamsvloeistoffen zoals speeksel of urine.
Zodra de infectie op mensen is overgegaan, kan de verspreiding van NiV van mens tot mens plaatsvinden.
De eerste uitbraak van het Nipah-virus werd gemeld in Maleisië en Singapore in 1998-99. Overigens is de naam Nipah is afgeleid van de naam van het dorp in Maleisië waar het voor het eerst werd gevonden. Bij deze eerste uitbraak in de jaren 90′ dook het virus aanvankelijk op bij tamme varkens waarna er bijna 300 mensen werden besmet, en meer dan 100 stierven. Een miljoen varkens werd geruimd om de verspreiding van de infectie in te dammen.