Volkabs / Woorden met tag ‘taalkunde’

Isogrammen is het meervoud van isogram. Isogram komt van het Griekse woord isos. De betekenis van isogram is: woord of woorden waarin iedere letter maar één keer voorkomt.

Voorbeelden van isogrammen zijn:
– hout
– fles
– mand
– goud

Het woord monoftongering is in de taalkunde de benaming voor het verschijnsel dat een diftong (of een triftong) overgaat in een monoftong. Dat is tevens de betekenis.

Tje is in het Nederlands een woord zonder betekenis. Tje wordt gebruikt als achtervoegsel (dus achter een woord) om daarmee een verkleinwoord te maken.

Voorbeeld van zulke woorden waarin tje wordt gebruikt:

Moestuintje
Kapoentje
Boertje
Jongentje
Kruintje

De hendiadys is een stijlfiguur waarbij door het gebruik te maken van het woord ‘en’, de zin een ander soort nadruk krijgt.

Voorbeeld:
“De man was naar huis en misselijk” is een hendiadys. Het had namelijk ook als volgt geschreven kunnen worden: de man was misselijk naar huis.

Dysmelie is in de taalkunde gedefinieerd als: de niet-harmoniërende verbinding van zinsdelen of woordfuncties.

Het afbreekpunt is het punt waarop een woord afgebroken kan worden. Dit wordt dan middels een tekentje aangegeven.

Informeel is het tegenovergestelde van formeel. De betekenis van informeel is: dat wat niet deftig en een beetje losjes is. Wanneer we spreken over een informeel woord of gedrag dan wil men zeggen dat het niet iets zou zijn dat je in een serieus gesprek of discussie moet zeggen of schrijven.

Bijvoorbeeld:
Straattaal is informeel
Een brief beginnen met ‘geachte’ is dan weer formeel.

Illatief is in de taalkunde een gevolgtrekking ofwel het trekken van een conclusie op basis van feiten en logische redenering.

Het imperatief is in de taalkunde de benaming voor de gebiedende wijs. Een voorbeeld van het imperatief: ‘jij mag dat niet doen.”

De litotes is een in de taalkunde een stijlkunde waarbij je door het tegenovergestelde te zeggen van wat je eigenlijk bedoelt, juist een sterke bevestiging uit probeert te drukken en nadruk legt op het tegenovergestelde van wat je zegt.

Enkele voorbeelden van litotes:
“Dat was absoluut niet slecht” –> bedoeling: goed
“Zij woont daar niet slecht” –> bedoeling: ze woont goed
“Dat was niet zo slim van hem” –> bedoeling: dat was dom

Hapax is de verkorte versie van wat de Grieken hapax legomenon noemen. Een hapax is de benaming voor een woord die maar 1 keer in een taal voorkomt. Zodoende heeft dat woord geen betekenis, aangezien de context niet af te leiden is.

(zov: hapax legomenon)

Hyperonymie is het woord dat in de taalkunde beschrijft dat een woord onderdeel is van een ‘hoger’ of ‘breder’ begrip.

Bijvoorbeeld:
Er bestaat een hyperonymie tussen televisie en afstandsbediening, maar niet tussen televisie en kast.