Volkabs / Woorden met tag ‘taalkundige termen’

Isogrammen is het meervoud van isogram. Isogram komt van het Griekse woord isos. De betekenis van isogram is: woord of woorden waarin iedere letter maar één keer voorkomt.

Voorbeelden van isogrammen zijn:
– hout
– fles
– mand
– goud

Het woord monoftongering is in de taalkunde de benaming voor het verschijnsel dat een diftong (of een triftong) overgaat in een monoftong. Dat is tevens de betekenis.

Dysmelie is in de taalkunde gedefinieerd als: de niet-harmoniërende verbinding van zinsdelen of woordfuncties.

Illatief is in de taalkunde een gevolgtrekking ofwel het trekken van een conclusie op basis van feiten en logische redenering.

Het imperatief is in de taalkunde de benaming voor de gebiedende wijs. Een voorbeeld van het imperatief: ‘jij mag dat niet doen.”

De litotes is een in de taalkunde een stijlkunde waarbij je door het tegenovergestelde te zeggen van wat je eigenlijk bedoelt, juist een sterke bevestiging uit probeert te drukken en nadruk legt op het tegenovergestelde van wat je zegt.

Enkele voorbeelden van litotes:
“Dat was absoluut niet slecht” –> bedoeling: goed
“Zij woont daar niet slecht” –> bedoeling: ze woont goed
“Dat was niet zo slim van hem” –> bedoeling: dat was dom

Hapax legomenon, hapax in het kort, is een Griekse woord uit de taalkunde. Hapax legomenon heeft als betekenis: een woord die maar 1 keer voor komt in een tekst, oeuvre, boek of een taal.

Taalkundigen proberen vaak aan de hand van de context waarin een woord verschijnt, te raden wat een bepaald woord betekent. Bijna altijd komen deze woorden meerdere malen voor, maar soms kan het zo zijn dat er woorden zijn die slechts eenmaal gebruikt wordt in alle gekende teksten en/of werken van die taal.

De letterlijke vertaling van dit woord is dan ook ‘wat eenmaal gezegd wordt‘.

Enkele voorbeelden van een hapax legomenon zijn:

• Ramogna (Italiaans)
• ploxeni (Grieks)
• honorificabilitudinitatibus (Engels)
• vroewaken (Nederlands)

Hyperonymie is het woord dat in de taalkunde beschrijft dat een woord onderdeel is van een ‘hoger’ of ‘breder’ begrip.

Bijvoorbeeld:
Er bestaat een hyperonymie tussen televisie en afstandsbediening, maar niet tussen televisie en kast.

Hypotaxis is een Grieks woord uit de taalkunde die we kunnen definiëren als de manier waarop woorden, woorddelen of simpele zinnen gestructureerd, gerelateerd en ondergeschikt zijn aan elkaar.

Analogie is in de taalkunde het begrip waarvan de betekenis als volgt is: een analogie is een vergelijking waarbij de overeenkomsten tussen twee zaken worden aangehaald en als basis in een redenering wordt gebruikt.

Voorbeelden van analogie:

• Zo licht als een veertje zijn
• Zo bezig als een bij zijn
• Zo zoet als suiker zijn

Een hyperoniem is in de taalkunde een overkoepelende term. Bijvoorbeeld het woord plant is een overkoepelende term, want er vallen heel veel soorten woorden onder plant (namelijk: de verscheidene plantsoorten).

Reduplicatie is een term uit de taalkunde waarbij de stam van een woord wordt herhaald. Mooi voorbeeld is “zingen”.

Bij reduplicatie zie je:Zingen –> zingend waarbij dus de stam “zingen” wordt herhaald waardoor er een andere betekenis voortvloeit.